Η Κετογονική Δίαιτα (keto diet) είναι μία από τις πιο δημοφιλείς δίαιτες της εποχής μας. Η πρωταρχική χρήση της αφορούσε σε μία επικουρική αντιεπιληπτική θεραπεία (1920), προτού ακόμη τεθούν σε ισχύ ανεπτυγμένα αντιεπιληπτικά φάρμακα. Μάλιστα, αρκετές μελέτες και έρευνες επιβεβαιώνουν την ωφελιμότητα της στην αντιμετώπιση επιληπτικών κρίσεων.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η κετογονική διατροφή εφαρμόζεται και για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, μιας και τα αποτέλεσμα της στην μείωση σωματικού βάρους είναι εντυπωσιακά και άμεσα ορατά.
Τι είναι η κετογονική δίαιτα;
Η βασική αρχή της συγκεκριμένη δίαιτας έγκειται στην ακραία μειωμένη κατανάλωση υδατανθράκων (5% της ενεργειακής πρόσληψης) και την αύξηση της κατανάλωσης καλής ποιότητας λιπαρών (60-75% της ενεργειακής πρόσληψης), ενώ οι πρωτεΐνες περιλαμβάνονται στο διατροφικό πρόγραμμα σε μέτρια κατανάλωση (20% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης) .
Η λογική πίσω από την εν λόγω δίαιτα είναι ότι αναγκάζει το σώμα να αντλεί ενέργεια από το αποθηκευμένο σωματικό λίπος και από το λίπος των τροφών και όχι από υδατάνθρακες, οι οποίοι σε ισορροπημένες δίαιτες (π.χ. μεσογειακή διατροφή) αποτελούν την βασική πυγή ενέργειας.
Χημικά, αυτό που συμβαίνει είναι ότι λίγες μέρες μετά την υιοθέτηση αυτού του διατροφικού μοντέλου προκαλείται στο σώμα το φαινόμενο της κέτωσης. Η κέτωση είναι μία μεταβολική κατάσταση κατά την οποία το σώμα αντί να παίρνει γλυκόζη από την κατανάλωση των υδατανθράκων αναγκάζει το ήπαρ να παράγει κετόνες χρησιμοποιώντας λαπάρα οξέα. Τα κετονικά προϊόντα παρέχουν μια «εναλλακτική μορφή ενέργειας» για τον οργανισμό, και μάλιστα γίνονται το καύσιμο του εγκεφάλου αντικαθιστώντας την γλυκόζη.
Τα πλεονεκτήματα της κετογονικής δίαιτας:
- Νευρολογική υποστήριξη: Εδώ και αρκετές δεκαετίες, η συγκεκριμένη διατροφή χρησιμοποιείται ως συνεπικουρική μέθοδος αντιμετώπισης της παιδικής επιληψίας. Τελευταία μάλιστα, εξετάζεται η πιθανή ευεργετική της δράση σε παθήσεις όπως η νόσος Parkinson και Alzheimer.
- Απώλεια βάρους: Μελέτες έχουν δείξει πως η κετογονική διατροφή οδηγεί σε μεγαλύτερη και ταχύτερη απώλεια βάρους σε σχέση με δίετες χαμηλής κατανάλωσης σε λίπος.
- Αίσθημα πείνας – κορεσμού: Η διαδικασία της κέτωσης προσφέρει το πλεονέκτημα της έντονης αίσθησης κορεσμού ενώ ταυτόχρονα μειώνει την αίσθηση της πείνας.
- Ρύθμιση σακχάρου και ινσουλίνης: Στης περιπτώσεις αυτές υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τις δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων, όπως είναι η keto diet. Μελέτες υποδηλούν πως η κετογονική διατροφή επιδρά με ωφέλιμο τρόπο στα επίπεδα σακχάρου του αίματος και στην ινσουλινοαντίσταση.
- Καρκίνος: Η χαμηλή διαθεσιμότητα γλυκόζης και τα χαμηλά επίπεδα ινσουλίνης φαίνεται πως αποτρέπουν διάφορες αναβολικές διεργασίες που θα μπορούσαν να «τροφοδοτήσουν» την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.
Μειονεκτήματα της κετογονικής διατροφής
Παρά τα πολλαπλά οφέλη που έχει η κετογονική δίαιτα για τον οργανισμό, έρευνες έχουν δείξει πως η μακροχρόνια χρήση της κετογονικής διατροφής έχει συσχετιστεί με επικίνδυνες επιπτώσεις για την υγεία. Επίσης, η έλλειψη συγκριτικών μελετών σε σχέση με τα μακροπρόθεσμα δυσμενή αποτελέσματα της συγκεκριμένης δίαιτας στην ανθρώπινη υγεία αφήνει ανοιχτά ερωτήματα. Πιο συγκεκριμένα η keto diet ενδέχεται να προκαλέσει:
- Αφυδάτωση: Η κετογονική διατροφή οδηγεί σε μεγάλη αποβολή υγρών με αποτέλεσμα να προκαλείται αφυδάτωση και ηλεκτρολυτική διαταραχή.
- Κετοξέωση: Με τον όρο κετοξέωση εννοούμε τα αυξημένα επίπεδα οξέων στο αίμα. Στην περίπτωση αυτή ο οργανισμός παράγει μεγαλύτερη ποσότητα κετονών από αυτά που χρειάζεται, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται στο αίμα καθιστώντας το τοξικό. Η κετοξέωση μπορεί να προκαλέσει νεφρική ανεπάρκεια, καρδιακή προσβολή και συγκέντρωση υγρών στον εγκέφαλο. Για του λόγους αυτούς, θεωρείται ίσως η σοβαρότερη επιπλοκή της κετογονικής διατροφής.
- Δυσκοιλιότητα: Η αρκετά χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών στην keto diet οδηγεί σε δυσκοιλιότητα.
- Αύξηση ουρικού οξέος
- Έλλειψη σε θρεπτικά συστατικά: Η έλλειψη σε βασικά θρεπτικά συστατικά προκύπτει από τον σοβαρό περιορισμό φρούτων, λαχανικών και οσπρίων, τα οποία απουσιάζουν από την keto diet.
- Νωθρότητα: υπογλυκαιμία, πονοκέφαλος κ.λπ.
Η κετογονική διατροφή αποτελεί έναν εναλλακτικό τρόπο διατροφής με βραχυπρόθεσμα οφέλη για το σωματικό βάρος και την υγεία. Ο σοβαρός αποκλεισμός αρκετών διατροφικών ομάδων μπορεί αφενός να καταστήσει δύσκολη τη συμμόρφωση στην συγκεκριμένη διατροφή, αλλά και να προκαλέσει μακροπρόθεσμα σοβαρές σωματικές βλάβες.
Παρά τα οφέλη στην υιοθέτηση αυτού του τύπου διατροφής, οι επιπτώσεις της μακροχρόνιας εφαρμογής αυτής της διατροφής, μπορεί να αποβούν δυσμενείς για την υγεία. Ένα ισορροπημένο διατροφικό πλάνο όπως το μοντέλο της μεσογειακής διατροφής συνεχίζει να αποτελεί ασφαλέστερο πρότυπο διατροφής, όταν φυσικά ο διαιτόμενος ακολουθεί τις συμβουλές του διαιτολόγου.
Συνεπώς στο ερώτημα αν αξίζει να ακολουθήσουμε την keto diet, η απάντηση είναι μάλλον όχι. Μέχρι την πλήρη αποσαφήνιση των ανοιχτών θεμάτων της συγκεκριμένης διατροφής από την επιστημονική κοινότητα καλό θα ήταν η εφαρμογή της συγκεκριμένης δίαιτας, ειδικά για μεγάλο χρονικό διάστημα, να αποφεύγεται.
Από τη Διαιτολόγο – Διατροφολόγο, Άννα Κόμπου
Ακολουθήστε μας και στα social media για περισσότερα διατροφικά νέα:
- Facebook: Advanced Nutrition Athens
- Instagram: @advanced_nutrition_athens