Παιδική παχυσαρκία

Παιδική παχυσαρκία

Στην Ελλάδα όπως και στις περισσότερες χώρες του κόσμου το ποσοστό της παιδικής παχυσαρκίας έχει αυξηθεί σημαντικά και εξαιρετικά ανησυχητικά. Το γεγονός αυτό οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων που κυρίως αφορούν αλλαγές στο ευρύτερο περιβάλλον και αλλαγές στον τρόπο ζωής του παιδιού. Οι κυριότερες από αυτές τις αλλαγές έχουν να κάνουν με την ενασχόληση των παιδιών με ολοένα και περισσότερες καθιστικές δραστηριότητες όπως η τηλεόραση, ο υπολογιστής, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που έχουν ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της φυσικής τους δραστηριότητας.

Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι είναι η διατροφή. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρούμε ένα διατροφικό σχήμα που χαρακτηρίζεται από αυξημένη κατανάλωση κορεσμένου λίπους και κρέατος, αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης μέσω γλυκισμάτων, αύξηση της κατανάλωσης ζαχαρούχων αναψυκτικών  (αρκεί να αναφέρουμε ότι από το 1970 η κατανάλωση αναψυκτικών από παιδιά έχει διπλασιαστεί), ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται μείωση της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών, και φυσικών χυμών καθώς και η παντελής έλλειψη πρωινού από το ημερήσιο διατροφικό  πλάνο. Επιπλέον  το σπιτικό φαγητό έχει αντικατασταθεί από το πρόχειρο και γρήγορο φαγητό.

Πότε ένα παιδί θεωρείται παχύσαρκο;

Είναι γεγονός ότι πάρα πολλοί γονείς δεν γνωρίζουν ότι το παιδί τους είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο.   Για να φτάσουμε στο σημείο της παραδοχής θα πρέπει αρχικά να βεβαιωθούμε ότι πρόκειται πράγματι για υπέρβαρο ή παχύσαρκο παιδί.

Στα παιδιά, όπως και τους ενήλικες, ο απλούστερος και  πιο πρακτικός τρόπος για να ορίσει κανείς αν κάποιος/α είναι υπέρβαρος-η ή  παχύσαρκος-η είναι ο υπολογισμός του δείκτη μάζας σώματος διαιρώντας το βάρος του ατόμου σε κιλά με το τετράγωνο του ύψους του σε μέτρα. Στα παιδιά και στους εφήβους όμως λόγω τις σωματικής τους αύξησης και των σωματικών μεταβολών που λαμβάνουν χώρα κατά την εφηβεία δεν υπάρχει ένας απόλυτος αριθμός βάρους ή ΔΜΣ που να δίνει πληροφορίες για το αν το παιδί είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Κατόπιν τούτου το κατά πόσο ένα παιδί είναι υπέρβαρο καθορίζεται μόνο μέσω σύγκρισης του βάρους ή του ΔΜΣ του με μία μέση τιμή βάρους ή ΔΜΣ για τη συγκεκριμένη ηλικία και φύλο. Άρα, η μέθοδος ορισμού του υπέρβαρου ή του παχύσαρκου στα παιδιά βασίζεται στα πιο σύγχρονα πρότυπα ανθρωπομετρικά διαγράμματα  ανά ηλικία και φύλο.

Τι επιπτώσεις έχει η παχυσαρκία στα παιδιά;

Οι επιπτώσεις της παιδικής παχυσαρκίας τόσο οι άμεσες όσο και οι μακροπρόθεσμες εκτίνονται σε πολλά επίπεδα. Οι συχνότερες παθολογικές καταστάσεις που  ακολουθούν ή συνοδεύουν την παχυσαρκία είναι το τρίπτυχο της κατάστασης που ορίζεται ως «μεταβολικό σύνδρομο» δηλαδή  οι διαταραχές των λιπιδίων στο αίμα, η ινσουλινοαντίσταση και η παθολογική ανοχή στην γλυκόζη, δηλαδή η αδυναμία του οργανισμού να διατηρήσει φυσιολογικά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και αρτηριακή υπέρταση. Επίσης μπορεί να εμφανιστούν προβλήματα αναπνευστικά όπως άπνοια ύπνου ή άσθμα, προβλήματα μυοσκελετικά, γαστρεντερικά όπως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και άλλα. Οι διαταραχές αυτές μακροπρόθεσμα οδηγούν σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, αθηροσκλήρωση και καρδιαγγειακά και αυξάνουν την πιθανότητα τα παιδιά αυτά να γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες. Άλλοι σημαντικοί λόγοι οι οποίοι καθιστούν εξίσου επιτακτική την ανάγκη  παρέμβασης στα παχύσαρκα παιδιά είναι διάφοροι ψυχοκοινωνικοί λόγοι οι οποίοι εκφράζονται ως αίσθημα  χαμηλής αυτοεκτίμησης,   στιγματισμός, κοινωνική απομόνωση, ακόμα και κατάθλιψη.

 Πως αντιμετωπίζεται η παιδική παχυσαρκία ;

Η θεραπεία της παιδικής παχυσαρκίας δεν θα πρέπει να εστιάζεται στο σχεδιασμό ενός μεμονωμένου προγράμματος απώλειας βάρους, παρά μόνο αν υπάρχουν σοβαρές ιατρικές επιπλοκές,  αλλά να στοχεύει σε μακροπρόθεσμες αλλαγές στον τρόπο ζωής του παιδιού και την γενικότερη του συμπεριφορά σε ότι αφορά την άσκηση και την διατροφή εξίσου.

Σε πιο πρακτικό επίπεδο, στόχος θα πρέπει να είναι η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών  διατροφής καθημερινά όπως ο αριθμός και η ποιότητα των γευμάτων, η μείωση της  κατανάλωσης γλυκισμάτων και αναψυκτικών, η επιλογή υγιεινών σνακ όπως γιαούρτι με μέλι αντί για κρουασάν με σοκολάτα. Επιπλέον συστήνεται η κατανάλωση πρωινού καθημερινά, η αύξηση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών και  η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί και  στο προσωπικό παράδειγμα των γονιών το οποίο παίζει καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση του διατροφικού περιβάλλοντος του παιδιού.