Oρθορεξία

ορθορεξία

Τα τελευταία χρόνια τα μέσα μαζικής ενημέρωσης κατακλύζουν το κοινό με ανεξέλεγκτες πληροφορίες σχετικές με την υγιεινή διατροφή. Ωστόσο μια σημαντική ομάδα ανθρώπων φάνηκε πως δεν μπορεί να τις διαχειριστεί σωστά και έτσι τα τελευταία χρόνια ήρθε στο προσκήνιο μια νέα διατροφική διαταραχή που ονομάζεται «ορθορεξία». Ετυμολογείται από την ελληνική λέξη «ορθός» και «όρεξη». Προτάθηκε πρώτη φορά το 1977 από τον Αμερικάνο ιατρό Steven Bratman και αφορά την παθολογική εμμονή των ατόμων με την ορθότητα των τροφών που καταναλώνουν με σκοπό να έχουν καλή κατάσταση υγείας και να αποφύγουν κάθε είδους ασθένεια. Είναι μια διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά που όμως δεν περιλαμβάνεται ακόμα στην επίσημη ταξινόμηση διαταραχών πρόσληψης τροφής του ICD-10 και του DSM-IV.

Τα άτομα που πάσχουν από ορθορεξία ακολουθούν αυστηρές δίαιτες με εμμονή ψυχαναγκαστικού τύπου και περιορίζουν ολόκληρες κατηγορίες τροφίμων. Συνήθως καταφεύγουν σε αποκλεισμούς τροφίμων που περιέχουν συντηρητικά, φυτοφάρμακα, επεξεργασμένα και βιομηχανοποιημένα τρόφιμα, ζάχαρη, αλάτι, ζωικές τροφές, λιπαρά και συστατικά που θεωρούν κατά την κρίση τους ανθυγιεινά. Αντιθέτως, επιλέγουν τρόφιμα βιολογικά, υγιεινά και ωμά. Προτιμούν να προβούν σε ασιτία προκειμένου να προσλάβουν τροφή που θεωρούν μη υγιεινή. Οι επιπτώσεις της ορθορεξίας επεκτείνονται και σε πολλαπλά επίπεδα της ζωής του ασθενούς καθώς συχνά οδηγεί και σε κοινωνική απομόνωση λόγω της σοβαρής εμμονής με την ποιότητα της τροφής. Σπαταλούν πολύ από το χρόνο τους με σκοπό την προετοιμασία των γευμάτων και σε κοινωνικές εκδηλώσεις απέχουν ή προμηθεύονται δικά τους γεύματα. Η σοβαρότητα της νευρικής ορθορεξίας πλησιάζει αυτή της νευρικής ανορεξίας με τη διαφορά ότι ο ανορεξικός ασθενής επιθυμεί να ρυθμίσει το βάρος του και να έχει καλύτερη εικόνα σώματος, ενώ ο ορθορεξικός αποσκοπεί σε μια άκρως υγιεινή διατροφή.

Έρευνα έχει δείξει πως η νευρική ορθορεξία αποτελεί τη διατροφική εκδήλωση μιας υποβόσκουσας ψυχαναγκαστικής διαταραχής, χωρίς να είναι γνωστά ακόμα τα βιολογικά της αίτια. Πέρα από το εκτεταμένο τεστ που κατασκεύασε ο Bratman για τον εντοπισμό των ορθορεξικών ασθενών, πρότεινε δυο απλές ερωτήσεις ως αρχικό μέτρο αυτοελέγχου «Ενδιαφέρεσαι περισσότερο για την αξία αυτού που τρως έναντι της απόλαυσης;» και «Η διατροφή σου σε απομονώνει κοινωνικά;».

Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως μολονότι οι ασθενείς φροντίζουν για την καλύτερη κατάσταση υγείας, ουσιαστικά την επιβαρύνουν καθώς οι επιπτώσεις της ορθορεξίας είναι πολύ σοβαρές. Η περιορισμένη πρόσληψη βασικών θρεπτικών συστατικών οδηγεί σε διατροφικές ελλείψεις, σε σοβαρό υποσιτισμό και ανάλογα με το μέγεθος του περιορισμού μπορεί να οδηγήσει σε καχεξία ή και θάνατο. Η ασθένεια χρήζει θεραπείας και φαίνεται πως η συνεπικουρική δράση ψυχολογικής υποστήριξης και διατροφικής εκπαίδευσης έχει τα μέγιστα αποτελέσματα.

Βιβλιογραφία

  1. Varga, M., B. K. Thege, et al. (2014). “When eating healthy is not healthy: orthorexia nervosa and its measurement with the ORTO-15 in Hungary.” BMC Psychiatry 14: 59.
  2. Segura-Garcia, C., M. C. Papaianni, et al. (2012). “Orthorexia nervosa: a frequent eating disordered behavior in athletes.” Eat Weight Disord 17(4): e226-233.
  3. Donini, L. M., D. Marsili, et al. (2004). “Orthorexia nervosa: a preliminary study with a proposal for diagnosis and an attempt to measure the dimension of the phenomenon.” Eat Weight Disord 9(2): 151-157.